Venera

Druga po redu planeta Sunčevog sistema polazeći od Sunca.To je najsvetlija planeta (posle Sunca i Meseca najsvetliji objekat na nebu). Od svih planeta Venera se najviše primiče Zemlji (na 40 miliona kilometara što je jedno oko 1000 razdaljina Meseca od Zemlje). Konačno, Venera je unutrašnja planeta.

Predanja i verovanja

U nasem narodu Venera se zove Večernjača i Zornjača  pošto se vidi uveče odnosno u zoru. Zovu je i Danica jer se  ponekad vidi i po danu. Narod ističe njenu lepotu pa kaže za lepu ženu da je lepa kao zvezda Danica.

Veneru pominje i Varon kada kaže da je Eneja, trojanski junak, ploveći ka Italiji, gledao pred sobom danju ovu 'zvezdu'.

A 1797. nakon što je Napoleon pokorio Italiju, Venera se videla po danu i to u podne. Napoleonove pristalice su ovo protumačile kao nebeski znak za dela koja je počinio njihov vođa i ovu planetu su nazvali zvezdom osvajača Italije.

 

Orbita

Pošto Venerina putanja leži unutar Zemljine orbite oko Sunca za nas je Venera uvek blizu Sunca. Od Sunca se udaljava najviše 47°. Zato Veneru vidimo uveče na zapadu ili ujutro na istoku (ona naime prati Sunce ili mu pak predhodi). Zatim, ovaj položaj unutrašnje planete omogućava da vidimo promene mena Venera (što je prvi opazio Galilej 1610.) kao i kod Meseca. Za posmatranje te pojave dovoljan je i mali teleskop. Vrlo retko se može pratiti i prolaz Venere ispred Sunca. Zadnji put je to bilo moguće 6. oktobra 1882. a nov prelaz ce biti tek 8. juna 2004. i zatim 6. juna 2012.

 

Atmsfera

Venera ima gustu atmosferu, ispunjenu blještavim slojem oblaka. Atmosferu je otkrio čuveni ruski nučnik Lomonosov 1761. prilikom prolaza Venere ispred Sunca. Atmosfera se sastoji uglavnom od ugljendioksida (90%), kiseonika i vodene pare (1,5%), te azota (7%). Atmosferski pritisak je za naš pojam izuzetno visok - preko 90 atmosfera. Toliki pritisak vlada u našim okeanima na dubini od oko 1000 metara. Temperaturne razlike su minimalne na Veneri što je rezultat staklene bašte koja je opet posledica visokog procenta ugljendioksida u atmosferi. Atmosfera se prostire do visine od 400 km.

Reljef

Gusti oblaci nad Venerom sprečavaju da se teleskopima sa Zemlje uoče detalji Venerinog reljefa. Ipak reljef ove planete je danas dosta poznat zahvaljujući svemirskim sondama koje su upućene ka Veneri. Neke od njih su poslale nešto fotografija sa same površine planete. Međutim, mape Venere su stvorene na osnovu radarskih osmatranja ovih sondi.

Površina Venere je prilićno mlada - najstariji krateri su nastali pre svega 800 miliona godina (raćunajući na starost Sunčevog sistema i vreme nastanka planeta to je tek nedavna prošlost). Postojanje atmosfere i visok atmosferski pritisak uzrok su specifičnog isgleda udarnih kratera u poređenju sa kraterima recimo Meseca. Pre svega mali meteoriti nisu u stanju da dospeju do tla Venere jer potpuno sagore u atmosferi. Zbog toga malih udarnih kratera na Veneri i nema. Veliki meteoriti, koji prežive put kroz atmosferu udaraju o tle, ali istisnut materijal se ne rasprostire daleko od mesta udara (kao npr. kod Meseca), već se talozi oko nastalog kratera. Postoje forme reljefa koje su očigledno vulkanskog porekla: tokovi lave, male kupole do 3 km u prečniku, te velike vulkanski kupe prečnika i po više stotina kilometara.

Zatim postoje i korone (formacije slične kraterima) i formacije koje po izgledu podsećaju na paučinu.

Inače 20% Venerine površine čine nizije. To su oblasti koje leže ispod prosečnog nivoa planete (s obzirom da na Veneri nema vode od čije površine bi se merila visina, odn. dubina, za tu svrhu se koristi prosečan prečnik Venere). Oko 70% je na nivou prosečnog prečnika, a 10% čine visoravni, dakle delovi tla iznad prosečne visine.

 

Osmatranje

Venera je jedan od rado posmatranih objekata jer se lako pronalazi na nebu, a i malim teleskopom mogu se uočiti njene faze.

Šta ćemo i koliko videti zavisi od položaja Venere u odnosu na Sunce i Zemlju.

Kada je Venera u gornjoj konjukciji njen ceo disk je osvetljen (puna Venera), ali je s druge strane tada on mali, jer je Venera na najvećoj razdaljini od Zemlje. Uglovna veličina Venere u tom položaju iznosi jedva 10''.

 

 

U položaju 2 Venera nam je bliža i njena uglovna veličina je veća (15''). Venera se tada nalazi istočno od Sunca, ali je mi možemo videti uveče na zapadu. Ujutro Sunce izlazi pre nje pa je svojom svetlošću zasenjuje.

Kada prođe 221 dan od gornje konjunkcije Venera dolazi u položaj najveće istočne elongacije i tada se za posmatrača sa Zemlje nalazi najdalje od Sunca, a ugao Sunce-Zemlja-Venera je 47°. Venera je tada u svojoj prvoj četvrti.

71 dan kasnije Venera stiže u donju konjunkciju (položaj 5). Uglovna veličina je 64'', ali to je faza mlade Venere kada nam je okrenuta njena noćna strana, te u najboljem slučaju od Venere možemo videti samo njen tanak srp. Venera je inače najsvetlija u položajima 4 i 6 tj. 30 dana pre i posle donje konjunkcije.

Ako se naša planeta nalazi u ravni Venerine putanje u trenutku kada je Venera u donjoj konjunkciji postoji šansa da pratimo prolaz Venere ispred Sunca (samo posebnom opremom za osmatranje jer gledanje direktno prema Suncu može biti fatalno za oči). Međutim ovaj spektakl se retko dogdađa (vidite podatke gore)

71 dan posle donje konjunkcije Venera ulazi u fazu druge četvrti. Tu je Venera već zapadno od Sunca i na našem nebu se može videti u jutarnjim satima, na istoku pre izlaska Sunca.

A nakon sledećih 221 dana stiže Venera ponovo u gornju konjunkciju. Vreme između dva prolaza kroz gornju konjunkciju (ili bilo koju svoju istu fazu) iznosi 583,92 dana i to je sinodička revolucija Venere.

Venera Usijana planeta

VRH

VRH